LAI LỊCH TẾT TRÙNG DƯƠNG
Nói đến tết Trùng Dương 重阳, không thể không nhắc đến một truyền thuyết đậm màu sắc thần thoại. Theo Tục Tề Hài kí 续齐谐记 của Ngô Quân 吴均nhà Lương thời Nam Triều. Vào thời Đông Hán có một người tên Phí Trường Phòng 费长房, một ngày nọ, có một ông lão bán thuốc mở tiệm bên cạnh nhà, trên cửa tiệm có treo một chiếc bình. Sau khi buôn bán xong, ông lão nhảy vào chiếc bình. Phí Trường Phòng trên lầu vô tình nhìn thấy, phát hiện được bí mật này, vì thế, ngày hôm sau Phí Trường Phòng sang thăm ông lão. Hoá ra ông lão là một vị thần tiên bị biếm trích xuống nhân gian, đến nay đã mãn hạn chuẩn bị về lại thiên giới. Ông lão dẫn Phí Trường Phòng cùng nhảy vào trong bình. Bên trong bình là một toà điện ngọc phú lệ đường hoàng. Hai người rất tâm đầu ý hợp, cùng uống rượu chuyện trò. Phí Trường Phòng muốn theo ông lão cầu tiên, nhưng sợ người nhà sẽ luôn tìm. Ông lão bèn chặt một cành trúc, đan thành hình Phí Trường Phòng treo sau nhà của Phí Trường Phòng. Người nhà trông thấy cho rằng Phí Trường Phòng đã treo cổ tự tận nên cử hành tang lễ. Lúc bấy giờ Phí Trường Phòng mới thoát thân cùng ông lão đi tu tiên. Qua hơn 10 năm, dưới sự chỉ dạy của ông lão, Phí Trường Phòng có thể trị được bách bệnh, xua đuổi được ma quỷ.
Đương thời có một người tên Hoàn Cảnh 桓景 theo Phí Trường Phòng học đạo cầu thuật. Một lần nọ, Phí Trường Phòng báo cho Hoàn Cảnh biết:
Vào ngày mồng 9 tháng 9, nhà anh sẽ gặp đại nạn, anh mau về may một chiếc bao màu đỏ, đựng cành thù du (1) rồi đeo nơi cánh tay, sau đó lên núi cao, uống rượu hoa cúc thì có thể tránh được hoạ tai.
Hoàn Cảnh nghe qua vô cùng lo sợ, liền vào ngày Trùng Dương theo lời của sư phụ đưa toàn bộ gia đình lên núi, uống rượu hoa cúc, mãi cho đến chiều tối mới về lại. Sau khi đến nhà, Hoàn Cảnh phát hiện tình hình quả đúng như lời sư phụ nói: gà chó bò dê chết sạch. Riêng người trong nhà nhân vì theo lời dặn của Phí Trường Phòng ra ngoài lên cao nên đã tránh được đại nạn.
Sự kiện này kinh động mọi người, trong phút chốc lan truyền rộng rãi. Từ đó về sau, vào ngày Trùng Dương hàng năm, mọi người đều lên cao, cài cành thù du, uống rượu hoa cúc, những việc ấy nối đời nhau thành tập tục lưu truyền lại.
Chú của người dịch
(1)- Thù du 茱萸: tên một loại thực vật, mọc nơi khe hang, vị thơm nồng. Phong tục thời cổ vào ngày mồng 9 tháng 9 đeo bên người loại cây này để trừ tà. Trong Thái bình ngự lãm 太平御覽 quyển 32, ở Phong thổ kí 風土記 của Chu Xử 周處 đời Tấn có ghi rằng: Cửu nguyệt cửu nhật luật trúng Vô dịch nhi số cửu, tục ư thử nhật ….. chiết thù du phòng dĩ tháp đầu, ngôn tịch ác khí, nhi ngự sơ hàn.
九月九日律中無射而數九, 俗於此日 ….. 折茱萸房以插頭, 言闢惡氣, 而御初寒
(Ngày mồng 9 tháng 9 luật trúng Vô dịch, với số là 9, theo phong tục vào ngày này …. bẻ nhánh thù du cài lên đầu, nhằm trừ khí độc, chế ngự cái lạnh mới bắt đầu.)
(Theo chú số 16 ở bài 77, quyển 3 trong Tây kinh tạp kí)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 02/10/2014
Ngày 9 tháng 9 năm Giáp Ngọ
Nguyên tác Trung văn
TRÙNG DƯƠNG TIẾT ĐÍCH LAI LỊCH
重阳节的来历
Trong quyển
TRUNG QUỐC DÂN TỤC VĂN HOÁ ĐẠI QUAN
中国民俗文化大观
(quyển trung)
Chủ biên: Dương Lợi Tuệ 杨利慧
Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2009
0 nhận xét:
Đăng nhận xét