Dịch thuật: Tổng thuật về Di Hoà viên

TỔNG THUẬT VỀ DI HOÀ VIÊN

          Di Hoà Viên 颐和园 cách Bắc Kinh 15km về hướng tây bắc, nguyên là hành cung và vườn hoa hoàng gia đời Thanh. Bắt đầu được xây dựng vào năm Càn Long 乾隆 thứ 15, trải qua 14 năm, đến năm Càn Long thứ 29 (năm 1764) mới hoàn thành, vốn tên là Thanh Y viên 清漪园. Năm 1860 bị huỷ bởi liên quân Anh Pháp, năm Quang Tự 光绪thứ 12 (năm 1886), Từ Hi 慈禧 sử dụng quân phí hải quân trùng tu lại, đổi tên là Di Hoà Viên. Năm 1900 lại bị liên quân tám nước phá hoại. Sau đó, trải qua nhiều lần trùng tu mới có diện mạo như ngày nay. Tổng diện tích là 290 vạn m2, diện tích mặt nước chiếm ¾, cung thất đình đài lâu các tổng cộng có đến hơn 3000 kiến trúc. Chủ yếu do 2 bộ phận lớn là Vạn Thọ sơn 万寿山 và Côn Minh hồ 昆明湖tổ thành.

          Về đại thể, Di Hoà Viên có thể phân ra làm 4 khu vực phong cảnh lớn. Phía đông là khu Đông cung môn 东宫门. Cả vùng này nguyên là nơi sinh sống và nơi sinh hoạt chính trị của các hoàng đế triều Thanh, bao gồm Nhân Thọ điện 仁寿殿 nơi triều hội đại thần và nam bắc triều phòng, tẩm cung, đình viện, đại hí đài.

          Khu vực nhô cao ở giữa là khu phong cảnh tiền sơn của Vạn Thọ sơn, có nhiều kiến trúc nhất và cũng hoa lệ nhất, đây là tinh hoa của kiến trúc trong vườn. Cả khu vực phong cảnh do 2 trục tuyến thống lĩnh, trục đông tây là trường lang 长廊 nổi tiếng trong và ngoài nước; trục nam bắc từ giữa trường lang trở đi lần lượt là Vân môn 云门, Bài Vân điện 排云殿, Đức Huy điện 德辉殿, Phật Hương các 佛香阁, cuối cùng đến Trí Huệ hải 智慧海. Phật Hương các là trung tâm của cả vườn, chu vi phân bố các kiến trúc phụ, hình thành thế “chúng tinh phủng nguyệt” 众星捧月 (các sao bưng mặt trăng), khí thế vô cùng hùng vĩ.

          Khu vực tiền hồ của Di Hoà Viên sương khói mênh mang, nhìn về phía tây dãy núi lô nhô, phía bắc lầu gác um tùm. Trong hồ có bờ đê, trên đê đào liễu trồng thành hàng, giữa hồ thấp thoáng 6 chiếc cầu vòm với hình dáng khác nhau. Trên 3 đảo trong hồ cũng có những kiến trúc cổ điển với hình thức khác lạ. Chiếc cầu 17 vòm (Thập thất khổng kiều 十七孔桥) nắm vắt ngang qua hồ, vừa thông đường giữa hồ, vừa là điểm cảnh không thể bỏ qua, tạo hình vô cùng đẹp.

          Khu vực hậu hồ và hậu sơn ở tận cùng phía bắc, kiến trúc tương đối ít, nhưng cây rừng cũng um tùm tươi tốt, đường núi quanh co, phong cảnh tươi đẹp, điềm tĩnh, hình thành rõ nét đối xứng với sự hoa lệ của tiền sơn. Một tổ hợp kiến trúc theo phong cách Tây Tạng và đường phố kiểu Tô Châu mang nét đặc sắc vùng quê hương sông nước Giang Nambố cục chặt chẽ, mỗi cảnh đều có nét đẹp riêng. Hài Thú viên 谐趣园 phía đông xây dựng mô phỏng theo Kí Sướng viên 寄畅园 ở Huệ Sơn 惠山 Vô Tích 无锡, tinh xảo tú lệ.

          Di Hoà Viên hấp thu thơ sơn thuỷ, ý cảnh hội hoạ của Trung Quốc, thu thập tinh hoa danh viên khắp nam bắc mà thành, là đại biểu của viên lâm hoàng gia Trung Quốc. Trong những kiến trúc tạo cảnh phong phú trên thế giới, Di Hoà Viên là viên lâm hoàng gia được bảo tồn hoàn chỉnh nhất.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 22/4/2014

Nguyên tác Trung văn

Nguồn

TRUNG QUỐC VĂN MINH KÌ TÍCH

中国文明奇迹

Chủ biên: Mặc nhân 墨人

Trung Quốc hí kịch xuất bản xã, 2006.