Dịch thuật: Lão đồng sinh

老童生

    老虎出山而回, 呼肚饥. 群虎曰:“今日固不遇一人乎?”对曰:“遇而不食.”问其故, 曰:“始遇一和尚, 因臊气不食. 次遇一秀才, 因酸气不食. 最后一童生来, 亦不曾食.”问:“童生何以不食?”曰:“怕咬伤了牙齿.”

                            (笑林广记)

LÃO ĐỒNG SINH  ⁽¹⁾

          Lão hổ xuất sơn nhi hồi, hô đỗ cơ. Quần hổ viết: “Kim nhật cố bất ngộ nhất nhân hồ?” Đối viết: “Ngộ nhi bất thực.” Vấn kì cố, viết: “Thuỷ ngộ nhất Hoà thượng, nhân táo khí bất thực. Thứ ngộ nhất Tú tài, nhân toan khí bất thực. Tối hậu nhất Đồng sinh lai, diệc bất tằng thực.” Vấn: “Đồng sinh hà dĩ bất thực?” Viết: “Phạ giảo thương liễu nha xỉ.”

                                                                                    (Tiếu lâm quảng kí)

ĐỒNG SINH GIÀ

          Hổ xuống núi rồi quay trở về kêu đói bụng. Bầy hổ hỏi: “Lẽ nào hôm nay không gặp được một người?” Hổ đáp rằng: “Gặp nhưng không ăn thịt.” Bầy hổ hỏi nguyên do, hổ bảo: “Đầu tiên gặp một Hoà thượng, nhân vì có mùi khai nên không ăn thịt. Thứ đến gặp một Tú tài, vì có mùi chua nên không ăn thịt. Cuối cùng một Đồng sinh đi đến, cũng không thể ăn được.” Bầy hổ hỏi: “Tại sao không ăn thịt Đồng sinh?” Hổ đáp rằng: “Sợ cắn vào làm hư răng.”

CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH

1- Đồng sinh 童生: còn gọi là “Văn đồng” 文童. Theo chế độ khoa cử thời Minh -  Thanh, phàm là người đi học theo nghiệp khoa cử, bất luận tuổi lớn nhỏ, trước khi có chưa thi lấy tư cách “Sinh viên” 生员 (Tú tài 秀才), đều được gọi là “Đồng sinh” 童生 hoặc “Nho đồng” 儒童. Nhưng cũng cần phải chú ý, đồng sinh hoàn toàn không phải đồng nghĩa với những người chưa đậu Tú tài. Theo những ghi chép trong sử sách triều Minh, chỉ có những người thông qua cuộc thi ở huyện, ở phủ mới được gọi là “Đồng sinh”. Trở thành Đồng sinh mới đủ tư cách tham gia “Viện thí” 院试, những người có thành tích tốt, hơn mức bình thường mới có thể trở thành Tú tài.

          Nguồn http://baike.baidu.com/view/37810.htm

TIẾU LÂM QUẢNG KÍ笑林广记:tập truyện cười do Du hí chủ nhân 游戏主人 đời Thanh thu thập biên soạn thành. Toàn sách chia làm 12 bộ, gồm:

- Cổ diễm bộ 古艳部        - Hủ lưu bộ 腐流部         - Thuật nghiệp bộ 术业部

- Hình thể bộ 形体部        - Thù bẩm bộ 殊禀部      - Khuê phong bộ 闺风部

- Thế huý bộ 世讳部        - Tăng đạo bộ 僧道部      - Tham lận bộ 贪吝部

- Bần cũ bộ 贫窭部          - Cơ thích bộ 讥剌部       - Mậu ngộ bộ 谬误部      

          Những truyện cười trong Tiếu lâm quảng kíđa phần là của hai đời Minh Thanh, hình thức chủ yếu là những đoạn văn ngắn.

          Truyện Lão đồng sinh ở  Hủ lưu bộ.

                                                                     Huỳnh Chương Hưng

                                                                    Quy Nhơn 07/12/2014

TIẾU LÂM QUẢNG KÍ

笑林广记

(Thanh) Du Hí chủ nhân 游戏主人 biên soạn

Tang Thánh Đồng 桑圣彤chú dịch

Sùng Văn thư cục, 2007.