“MỘT SÁT NA” LÀ BAO LÂU?
Khi đọc sách báo, chúng ta thường gặp những từ như: “sát na” 刹那, “thuấn gian” 瞬间, “đàn chỉ” 弹指, “tu du” 须臾 … Những từ này đều biểu thị một khái niệm thời gian vô cùng ngắn. Chúng có thời gian là bao lâu? Giữa chúng có hay không có sự khác nhau? Chúng ta có thể từ trong Phạm điển 梵典 (1) cổ đại tìm ra được đáp án rõ ràng. Trong Tăng chỉ luật 僧只律 (2) chép như sau:
Nhất sát na vi nhất niệm.
Nhị thập niệm vi nhất thuấn.
Nhị thập thuấn vi nhất đàn chỉ.
Nhị thập đàn chỉ vi nhất la dự.
Nhị thập la dự vi nhất tu du.
Nhất nhật nhất dạ hữu tam thập tu du.
一刹那为一念
二十念为一瞬
二十瞬为一弹指
二十弹指为一罗预
二十罗预为一须臾
一日一夜有三十须臾
1 sát na là 1 niệm
20 niệm là 1 thuấn
20 thuấn là 1 đàn chỉ
20 đàn chỉ là 1 la dự
20 la dự là 1 tu du
1 ngày 1 đêm có 30 tu du.
Tức 1 ngày 1 đêm có 24 tiếng đồng hồ, có 4.800.000 sát na, hoặc 240.000 thuấn, 12.000 đàn chỉ, 600 la dự, 30 tu du.
Nói cách khác,
1 ngày 1 đêm có 86.400 giây,
1 tu du là 2880 giây
1 la dự là 144 giây
1 đàn chỉ là 7,2 giây (3)
1 thuấn là 0,36 giây
1sát na chỉ có 0,018 giây.
CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- PHẠM ĐIỂN 梵典: tức kinh điển Phật giáo.
(2)- TĂNG CHỈ LUẬT 僧只律: tức Tăng kì luật 僧祗律, tên gọi đầy đủ là Ma Ha Tăng kì Luật 摩诃僧祗律, ý nghĩa là “Đại chúng luật”, gồm 40 quyển do Phật Đà Bạt Đà La 佛陀跋陀罗 và Pháp Hiển 法显 cùng dịch, đây là giới luật của Đại chúng bộ.
(3)- Trong nguyên tác in nhầm 1 đàn chỉ là 72 giây. Trong nguyên tác cũng không nói đến 1 la dự là bao nhiêu.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 14/4/2013
Nguyên tác Trung văn
“NHẤT SÁT NA” THỊ ĐA CỬU
“一刹那” 是多久
Trong quyển
VĂN NGÔN VĂN TOÀN GIẢI
文言文全解
(Sơ trung bản)
Chủ biên: Thẩm Diễm Xuân (沈艳春),
Đô Hưng Đông (都兴冬),
Hà Thục Quyên (何淑娟)
Trường Xuân: Cát Lâm đại học xuất bản xã, 2003.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét