Dịch thuật: Sư tử đồng trong Tử Cấm Thành

SƯ TỬ ĐỒNG TRONG TỬ CẤM THÀNH

          Trong Tử Cấm Thành 紫禁城 Trung Quốc có nhiều sư tử bằng đồng. Tuy khu vực ngoại triều chỉ có một đôi, nhưng tạo hình tinh mĩ, được đặt ở trước Thái Hoà môn 太和门 cao nhất, lớn nhất, trang sức hùng vĩ hoa lệ nhất, hiện rõ sự hài hoà tương xứng, tăng thêm khí thế tráng lệ nghiêm túc cho Đại Triều môn 大朝门. Đây là đôi sử tử đồng lớn nhất trong Tử Cấm Thành cũng là đôi sử tử duy nhất bằng đồng nguyên chất, các chuyên gia từ mặt tạo hình đã suy đoán đôi sử tử này được đúc vào đời Minh.

          Trong nội đình có 5 đôi sư tử đồng mạ thuần sắc vàng, lấp lánh dưới ánh mặt trời. 5 đôi sư tử này từng đôi từng đôi lần lượt được đặt ở Càn Thanh môn 乾清门, Ninh Thọ môn 宁寿门, Dưỡng Tính môn 养性门, Dưỡng Tâm môn 养心门và trước cửa Trường Xuân cung 长春宫. Theo ghi chép, đôi sử tử mạ vàng trước Càn Thanh môn có hình dáng uy nghi, tạo hình đặc biệt được đúc vào thời Minh. Các đôi sư tử mạ vàng trước Ninh Thọ môn, Dưỡng Tính môn, Dưỡng Tâm môn ở phía trước ngực hoặc ở bệ đồng đều có khắc mấy chữ “Đại Thanh Càn Long niên chế” 大清乾隆年制. Đặc biệt là khu vực Ninh Thọ cung ở ngoại Đông lộ, do Hoàng đế Càn Long cho xây dựng sau 60 năm trị vì chuẩn bị nhường ngôi để làm Thái Thượng Hoàng; trong đó đôi sư tử mạ vàng trước Ninh Thọ môn là theo ý chỉ của Hoàng đế Càn Long sai Tạo biện xứ phá huỷ 2 toà nghi khí cũ dùng xem thiên văn để đúc thành, dùng hết 6435 cân đồng đỏ, với 5 lần mạ vàng mất 300 lượng. Đôi sư tử mạ vàng trước Dưỡng Tâm môn có vẻ nhỏ nhưng tinh xảo, được đặt ở đó là vì từ sau đời Hoàng đế Ung Chính 雍正, Dưỡng Tâm điện trở thành nơi quan trọng của các Hoàng đế xử lí chính vụ và sinh hoạt. Đôi sư tử mạ vàng trước cửa Trường Xuân cung cao chưa tới 2 xích là đôi sư tử duy nhất trong lục cung Đông Tây, được đặt vào cuối đời Thanh, nhân bởi Từ Hi Thái Hậu 慈禧太后 sau khi Hoàng Đế Đồng Trị 同治 đích thân nắm chính quyền đã về sống ở Trường Xuân cung. Phi tử của Hoàng đế Quang Tự 光绪 và Phổ Nghi 溥仪 cũng sống ở đây.

          Sáu đôi sư tử trong Tử Cấm Thành không chỉ có tạo hình sinh động mà mỗi đôi đều bên trái là sư tử đực đang giơ chân phải đùa với trái cầu; bên phải là sư tử cái đang giơ chân trái che chở sư tử con. Nhìn từ hình tượng, chúng đều há miệng lộ cả răng như đang gầm, trên cổ có bờm, dưới cổ có đeo chuông và dây buộc, chân lộ móng vuốt, nhìn rất dũng mãnh uy nghi.

                                                                     Huỳnh Chương Hưng

                                                                    Quy Nhơn 07/12/2013

Nguyên tác Trung văn

TỬ CẤM THÀNH ĐÍCH ĐỒNG SƯ

紫禁城的铜狮

Tác giả: Mao Hiến Dân 毛宪民

Trong quyển

TỬ CẤM CHI ĐIÊN LƯỢC ẢNH

紫禁之巅掠影

Chủ biên: Thôi Trắc 崔陟

Bắc Kinh, Trung Hoa văn sử xuất bản xã, 2006