Dịch thuật: Xã thử

XÃ THỬ

社鼠

          Ví những kẻ cậy thế lực ác bá làm những việc xấu.

          Điển xuất từ Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết hữu thượng 韩非子 - 外储说右上.

          Tương truyền vào thời Xuân Thu, Tề Hoàn Công 齐桓公hỏi đại thần Quản Trọng 管仲:

          Trị lí đất nước, sợ điều gì nhất?

          Quản Trọng đáp rằng:

          Đáng sợ nhất là Xã thử 社鼠 (chuột ở miếu Xã. Xã 社tức miếu Thổ địa). Miếu Thổ địa được xây bằng gỗ và đất, chuột nấp trong đó rất khó diệt. Dùng lửa sợ cháy gỗ, dùng nước sợ đất nhão sẽ sụp.

Chú của người dịch

桓公问管仲: “治国最奚患?”对曰: “最患社鼠矣.”公曰: “何患社鼠哉?” 对曰: “君亦见夫为社者乎? 树木而涂之, 鼠穿其间, 掘穴托其中. 熏之, 则恐焚木; 灌之, 则恐涂阤. 此社鼠之所以不得也.

Hoàn Công vấn Quản Trọng: “Trị quốc tối hề hoạn?” Đối viết: “Tối hoạn Xã thử hĩ.” Công viết: “Hà hoạn Xã thử tai?” Đối viết: “Quân diệc kiến phù vi Xã giả hồ? Thụ mộc nhi đồ chi, thử xuyên kì gian, quật huyệt thác kì trung. Huân chi, tắc khủng phần mộc; quán chi tắc khủng đồ trĩ. Thử Xã thử chi sở dĩ bất đắc dã.”

Tề Hoàn Công hỏi Quản Trọng: “Trị lí đất nước sợ điều gì nhất? Quản Trọng đáp rằng: “Sợ nhất là Xã thử” Hoàn Công lại hỏi: “Sao sợ nhất lại là Xã thử?” Quản Trọng đáp rằng: “ Ngài có thấy vật liệu làm miếu Xã không? Dùng gỗ rồi trét bùn đất lên, chuột xuyên bên trong, khoét hang sống trong đó. Xông khói thì sợ gỗ cháy, đổ nước thì sợ đất nhão sẽ sụp. Vì thế mà không diệt được Xã thử.”

Theo: Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết hữu thượng 韩非子 - 外储说右上.

                    Hiệu chú: Trương Giác 张觉

           Trường Sa - Nhạc Lộc thư xã, 2006.

                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                Quy Nhơn 28/3/2015

Nguồn

THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ

常用典故

Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群, Lí Ái Trân 李爱珍

Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005