Dịch thuật: Hỉ xuân lan

喜春兰

春宴

梅残玉靥 ⁽¹⁾ 香犹在,

柳破金梢眼未开. ⁽²⁾

东风和气满楼台,

桃杏拆, ⁽³⁾

宜唱喜春来.

         (元好问)

HỈ XUÂN LAN

XUÂN YẾN

Mai tàn ngọc diệp ⁽¹⁾hương do tại,

Liễu phá kim sao nhãn vị khai. ⁽²⁾

Đông phong hoà khí mãn lâu đài,

Đào hạnh sách, ⁽³⁾

Nghi xướng Hỉ Xuân Lai

                                          (Nguyên Hiếu Vấn)

Chú thích

1- Ngọc diệp 玉靥: hai má tựa như ngọc, ở đây chỉ cánh hoa mai.

          Diệp 靥: núm đồng tiền trên má.

2- Liễu phá kim sao nhãn vị khai柳破金梢眼未开 : chỉ chồi non của cây liễu mới nhú.

          Kim sao 金梢: ngọn cây với sắc vàng nhạt.

          Nhãn vị khai 眼未开: chỉ lá liễu chưa dài, như đôi mắt còn đang ngủ chưa mở ra.

3- Đào hạnh sách桃杏拆: sách là nứt ra. Chỉ nụ hoa đào hoa hạnh vừa mới bung. Sách, nguyên tác viết 折 (chiết) là nhầm.

HỈ XUÂN LAN

XUÂN YẾN

Hoa mai tuy đã tàn nhưng cánh hoa khiết bạch vẫn còn thơm.

Cành liễu nhú chồi non, đầu ngọn cây một sắc vàng mơ, lá liễu vẫn chưa dài

Gió xuân ấm áp, thổi khắp lâu đài.

Nụ hoa đào hoa hạnh vừa mới hé.

Với cảnh đẹp này nên hát khúc “Hỉ xuân lai”

Dịch theo điệu khúc

Mai tàn, cánh ngọc hương nào mất,

Liễu nhú chồi non lá chửa dài

Gió xuân hơi ấm khắp lâu đài

Đào hạnh trổ,

Hát khúc “Hỉ xuân lai”

Chú của người dịch

Nguyên Hiếu Vấn 元好问 (1190 – 1257): tự Dụ Chi 裕之, hiệu Di Sơn 遗山, người Tú Dung 秀容, Thái Nguyên 太原 (nay là Hân Châu 忻州, Sơn Tây 山西), lịch sử học gia và tác gia nổi tiếng cuối đời Kim đầu đời Nguyên, minh chủ của văn đàn và là đại biểu chủ yếu của văn học phương bắc thời kì Tống Kim đối kháng nhau. Ông cũng là chiếc cầu kế thừa đời trước, gợi mở đời sau trong văn học khoảng thời Kim Nguyên, được mọi người tôn là “Bắc phương văn hùng” 北方文雄, “Nhất đại văn tông” 一代文宗. Thơ, văn, từ, khúc, thể loại nào ông cũng đều giỏi.

          Nguyên Hiếu Vấn còn viết qua tiểu thuyết. Bộ tiểu thuyết Tục di kiên chí 续夷坚志 mà ông viết gồm 4 quyển với 202 thiên. Trong đó trừ 4 thiên chỉ có đề mục, và 1 thiên bị tàn khuyết, thực còn lại 197 thiên.

          Từ Tục di kiên chí 续夷坚志 và trong thơ văn khác của Nguyên Hiếu vấn, chúng ta phát hiện tư tưởng và sáng tác văn học của ông chịu ảnh hưởng tương đối lớn của Liệt Tử 列子.

          Nguồn http://baike.baidu.com/view/31370.htm

                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 12/12/2015

Nguồn

NGUYÊN KHÚC TAM BÁCH THỦ

元曲三百首

Biên soạn: Trương Kiện Mai 张健梅

Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2006