TRẦN BÌNH ĐẾN VỚI LƯU BANG
Trần Bình 陈平 người Dương Vũ 阳武, gia cảnh bần hàn, thích đọc sách, trong làng có miếu Xã, Trần Bình làm Xã tể 社宰, mỗi lần chia thịt tế đều chia rất công bằng. Người trong làng nói rằng: - Trần Bình này làm Xã tể rất tốt!
Trần Bình đáp rằng:
- Nếu để cho tôi chủ trì thiên hạ, cũng công bình giống như chia thịt vậy.
Khi chư hầu các lộ khởi binh phản Tần, Trần Bình tại Lâm Tế 临济 theo Nguỵ Vương Cữu 咎, nhậm chức Thái bộc. Trần Bình dâng kế sách lên Nguỵ Vương, Nguỵ Vương không dùng. Có người trước mặt Nguỵ Vương nói xấu Trần Bình, Trần Bình liền bỏ đi.
Trần Bình đến với Hạng Vũ 项羽, Hạng Vũ phong cho ông tước vị. Khi Ân Vương Tư Mã Ngang 司马卬phản loạn, Hạng Vũ phái Trần Bình đi bình định. Trần Bình hàng phục được Tư Mã Ngang, vì thế Hạng Vũ trao cho chức Đô Uý. Chẳng bao lâu, Lưu Bang 刘邦 công hạ đất Ân, Hạng Vũ cả giận, muốn giết mấy tướng lĩnh trước đó đi bình định đất Ân. Trần Bình sợ, liền mang kiếm theo con đường nhỏ chạy đi, vượt Hoàng hà, đến với Lưu Bang tại Tu Vũ 修武.
Trần Bình thông qua Nguỵ Vô Tri 魏无知 cầu kiến Lưu Bang, Lưu Bang triệu Trần Bình đến, ban cho ăn, rồi cho đưa đến khách xá nghỉ ngơi. Trần Bình nói rằng:
- Tôi có một việc quan trọng nên đến gặp ông. Nếu để lỡ hôm nay thì muộn mất.
Lưu Bang và Trần Bình bàn luận, Lưu Bang rất thích Trần Bình, hỏi rằng:
- Ông tại quân Sở đảm nhiệm chức quan gì?
Trần Bình đáp:
- Đô uý
Lưu Bang liền giao Trần Bình chức Đô Uý, để ông ta làm Tham thừa, đồng thời cho làm Điển hộ quân.
Các tướng lĩnh sau khi biết chuyện đều không phục, huyên náo lên rằng:
- Đại vương chẳng qua có được một tên đào binh của quân Sở, chưa biết bản lĩnh của hắn cao thấp thế nào mà đã cho hắn cùng ngồi một xe, lại để hắn giám quản các lão tướng chúng tôi.
Lưu Bang nghe qua, lại càng sủng ái Trần Bình.
Chu Bột 周勃, Quán Anh 灌婴khuyên Lưu Bang:
- Trần Bình tuy vẻ bề ngoài tuấn mĩ, nhưng chưa hẳn đã có tài năng chân thực. Nghe nói Trần Bình khi còn ở nhà từng tư thông với chị dâu; khi theo Nguỵ Vương không được trọng dụng nên đã đầu bôn nước Sở. Khi ở Sở vẫn chưa đắc chí, lại chạy đến quy phụ Hán. Nghe nói Trần Bình nhận hối lộ của các tướng lĩnh, người đưa tiền nhiều được sự đãi ngộ tốt, người đưa tiền ít nhận sự đãi ngộ không tốt. Trần Bình là kẻ loạn thần tặc tử không giữ tiết tháo, hi vọng đại vương minh xét.
Lưu Bang hoài nghi Trần Bình liền triệu kiến người tiến cử là Nguỵ Vô Tri. Nguỵ Vô Tri nói rằng:
- Thần tiến cử là tài năng của Trần Bình, bệ hạ hiện đang hỏi là phẩm hạnh của ông ta. Nay nếu có người có phẩm hạnh như Vĩ Sinh 尾生 (1), Hiếu Kỉ 孝己 (2), nhưng đối với sự thành bại của sự việc lại không có được sự giúp đỡ nào, bệ hạ làm sao mà nhậm dùng họ được. Hiện Hán Sở tương tranh, thần tiến cử người có mưu lược hơn người, chỉ lo là ông ta đối với quốc gia có lợi hay không, còn như việc ông ta tư thông với chị dâu, nhận hối lộ mà hoài nghi thì có giá trị gì đâu?
Lưu Bang lại triệu kiến Trần Bình, hỏi rằng:
- Khanh theo thờ Nguỵ Vương mà không được tiếp nhận, theo thờ Hạng Vũ mà không được trọng dụng, nay đến chỗ ta, người có tín nghĩa lẽ nào lại giống khanh ba lòng hai ý?
Trần Bình đáp rằng:
- Thần thờ Nguỵ Vương, Nguỵ Vương không tiếp nhận ý kiến của thần, nên thần mới rời bỏ theo thờ Hạng Vũ. Hạng Vũ chỉ dùng người thân, dùng những người mà ông ta sủng ái, nếu không phải người nhà Hạng Vũ thì cũng là anh em của thê thiếp, ngoài đó ra cho dù là nhân tài hơn người ông ta cũng không tin dùng. Thần nghe nói Hán Vương có thể thu nạp rộng rãi nhân tài, người tài đến quy phụ. Nhưng tôi tay không mà đến, không nhận vàng bạc thì không có cách gì duy trì cuộc sống thường ngày. Kế sách của thần có giá sử dụng, hi vọng đại vương dùng nó. Nếu không giá trị sử dụng, thì vàng bạc đều ở đây, thần sẽ niêm phong rồi đưa đến phủ quan và xin được từ quan.
Lưu Bang xin lỗi Trần Bình, ban thưởng cho ông rất hậu, giao ông ta chức Hộ quân trung uý, giám đốc tướng lĩnh toàn quân. Các tướng lĩnh từ đó cũng không dám nói gì nữa.
Chú của người dịch
1- Vĩ Sinh 尾生: tương truyền Vĩ Sinh hẹn với cô gái gặp nhau tại cầu. Vĩ Sinh đến trước, đợi mãi mà không thấy cô gái đến. Nước dâng, Vĩ Sinh cũng không bỏ đi, ôm lấy chân cầu mà chết.
Về sau dùng điển này để ví với ai đó kiên trì giữ chữ tín.
2- Hiếu Kỉ 孝己: truyền thuyết cho rằng Hiếu Kỉ là con của Cao Tông nhà Ân, Vũ Đinh 武丁, lấy hiếu làm điều thiện. Nhân vì mẹ kế gièm pha, ông bị đuổi đi và mất.
Về sau Hiếu Kỉ trở thành điển hình cho hiếu tử.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/3/2016
Nguyên tác Trung văn
TRẦN BÌNH ĐẦU KHÁO LƯU BANG
陈平投靠刘邦
Trong quyển
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất bản xã, 2007
0 nhận xét:
Đăng nhận xét