ĐẦY THÁNG, CẠO TÓC THAI CHO BÉ
Đối với em bé mới sinh, đầy tháng là ngày tương đối quan trọng. Đây là ngày đầu tiên bé có thể được rời khỏi phòng sản phụ, chính thức tiếp xúc với thế giới bên ngoài, vì thế người xưa rất coi trọng ngày này. Nhìn chung bất luận là giàu hay nghèo đều tổ chức lễ với một quy mô nhất định, đặc biệt là lần đầu sinh được bé trai, lễ càng long trọng hơn. Bà con bạn bè đến tham gia nghi thức đời người quan trọng của bé mới sinh. Ngày hôm đó có mấy mục cần phải tiến hành, trong đó quan trọng nhất là “tẩy nhi” 洗儿 (tắm em bé) và “lạc thai phát” 落胎发 (cạo tóc thai). Chí mãn nguyệt ..... đại triển tẩy nhi hội, thân tân thạnh tập. Tiên hương thang vu bồn trung, há quả tử thái tuyến thông toán đẳng, ..... dục nhi tất, lạc thai phát, biến tạ toạ khách.
(Đông Kinh mộng hoa lục)
至满月 ..... 大展洗儿会, 亲宾盛集. 煎香汤于盆中, 下果子彩线葱蒜等, ..... 浴儿毕, 落胎发, 遍谢坐客.
(东京梦华录)
(Đến ngày đầy tháng ..... tổ chức lễ tắm em bé, bà con bạn bè tụ tập về. Nấu nước thơm cho vào chậu, bỏ thêm trái cây, chỉ màu, hành, tỏi v.v..... Tắm bé xong, cạo tóc thai, rồi cám ơn hết mọi người.)
Trải qua mấy hoạt động như thế, em bé coi như đã trừ bỏ những ô uế, giờ có thể gặp được người ngoài.
“Lạc thai phát” do bởi đầy tháng mới cạo, cho nên tục gọi là “mãn nguyệt thế phát” 满月剃发. Trước khi cử hành lễ cạo tóc thai phải lục tìm ngày giờ tốt trong sách vở. Nghi trình cạo đầu chủ yếu do bà ngoại của bé chủ trì, nhà ngoại tặng quà, trang trí phòng, mời cả nhà (cha mẹ, chồng vợ, con cái ...) Bé được ẵm ngồi giữa nhà, thợ cạo sẽ cạo tóc cho bé. Tóc thai cạo xong không được vứt bỏ. Vùng Thiệu Hưng 绍兴 đem tóc thai vo thành nắm, bỏ vào túi chỉ vàng hoặc bạc do nhà ngoại tặng, rồi đem treo cất ở đầu giường. Vùng Đông Hoản 东莞 Quảng Đông 广东 thì do mẹ hoặc bà ngoại dùng giấy đỏ bọc lại đem cất, không được để thất lạc. Theo truyền thuyết, tóc thai cực kì quan trọng, một khi bị mất hoặc bị quên sẽ khiến bé đau ốm bệnh tật hoặc mất sớm. Khi đầy tháng cắt tóc, vùng Thiệu Hưng Triết Giang còn có phong tục bà con bạn bè tặng quà, gia chủ tổ chức tiệc đãi bà con tân khách.
Tục đầy tháng cạo tóc thai không rõ bắt đầu từ khi nào, nhưng muộn nhất là vào thời Tống đã có.
Nhưng cũng nơi không phải đầy tháng mới cạo tóc cho bé. Vùng Triều Châu 潮州 Quảng Đông 广东, sau 12 ngày sau khi bé sinh ra thì “thế đầu” 剃头 (cạo tóc), trước khi cạo, dùng một quả trứng gà lăn trên đầu bé mấy lần, sau đó bắt đầu cạo. Theo lí, quả trứng đó em bé ăn, nhưng gia trưởng bé sẽ ăn thay.
Cũng có nơi không phải theo 2 thời gian nói trên, ngày cụ thể phải tra lịch để xem ngày nào có thể quyết định, đồng thời có mấy ngày tuyệt đối không được cạo; như kị mồng 5 Đinh Tị hoả nhật, cạo tóc cho bé sẽ bị xui, ngày 30 sẽ yểu mệnh, v.v...
Phong tục đầy tháng cạo tóc thai cho bé vẫn còn lưu hành ở các nơi.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/8/2016
Nguyên tác Trung văn
MÃN NGUYỆT THẾ ĐẦU
满月剃头
Trong quyển
TRUNG QUỐC PHONG TỤC ĐẠI TỪ ĐIỂN
中国风俗大辞典
Chủ biên: Thân Sĩ Nghiêu 申士垚, Phó Mĩ Lâm 傅美琳
Trung Quốc Hoà Bình xuất bản xã xuất bản, 1994.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét