Dịch thuật: "Kim Bình Mai" rốt cuộc do ai sáng tác?

“KIM BÌNH MAI” RỐT CUỘC DO AI SÁNG TÁC?

          Tiểu thuyết cổ điển Kim Bình Mai 金瓶梅 lấy câu chuyện giữa Tây Môn Khánh 西门庆 và Phan Kim Liên 潘金莲làm tuyến chính, miêu tả lịch sử của Tây Môn Khánh từ lúc phát tích cho đến lúc diệt vong. Nội dung tư tưởng của tiểu thuyết phong phú, thủ pháp nghệ thuật thành thạo. Nhưng, tác giả của bộ trứ tác văn học hiện thực chủ nghĩa vĩ đại này là ai? Hơn 400 năm nay có nhiều thuyết khác nhau, đến nay nay vẫn khó luận định. Văn học gia đời Minh Viên Hoành Đạo 袁宏道đã nhắc đến sớm nhất bộ Kim Bình Mainày, nhưng cũng không nói tác giả là ai. Đương thời cùng không có bản san khắc. Sau đó Thẩm Đức Phù 沈德符 trong Dã hoạch biên 野获编 khi nói đến Kim Bình Maicũng chỉ ghi rằng:

          Văn thử vi Gia Tĩnh gian đại danh sĩ thủ bút, chỉ xích thời sự, như Thái Kinh phụ tử tắc chỉ Phân Nghi (Nghiêm Tung)….

          闻此为嘉靖间大名士手笔, 指斥时事, 如蔡京父子则指分宜 (严嵩) …    (Nghe nói đó là thủ bút của một đại danh sĩ thời Gia Tĩnh, chỉ trích thời sự, như cha con Thái Kinh , ám chỉ Phân Nghi (tức Nghiêm Tung …)

          Do những ghi chép của Thẩm Đức Phù khiến cho “Gia Tĩnh gian đại danh sĩ” 嘉靖间大名士 (đại danh sĩ thời Gia Tĩnh) như Từ Vị 徐渭, Lư Nam 卢楠, Triệu Nam Tinh 赵南星, Lí Trác Ngô 李卓吾đều được giả định là tác giả của Kim Bình Mai.

Lan Lăng Tiếu Tiếu Sinh 兰陵笑笑生

         Năm 1932, Viện bảo tàng Bắc Bình 北平 thu mua được bộ khắc bản Kim Bình Mai đời Minh. Bộ này được san khắc vào năm 1617, hiện đây là khắc bản sớm nhất được phát hiện, nội dung tiếp cận với nguyên trứ, phần trước của khắc bản có phụ thêm lời tựa của kí tên là “Hân Hân Tử” 欣欣子, chỉ rõ tác giả của bộ sách đời Minh này là “Lan Lăng Tiếu Tiếu Sinh”. Như vậy, đã cung cấp đầu mối cho việc khảo chứng tác giả Kim Bình Mai.

          Huyện Dịch 峄 tỉnh Sơn Đông 山东và huyện Vũ Tiến 武进 tỉnh Giang Tô 江苏vào thời cổ từng có tên là “Lan Lăng” 兰陵, nhưng nhìn từ trong sách đa phần đều sử dụng tiếng Sơn Tây, có lẽ tác giả là người Sơn Tây, không phải người huyện Vũ Tiến tỉnh Giang Tô.

          Năm 1933, Ngô Hàm 吴晗thông qua sự khảo chứng, cho biết niên đại  thành sách của Kim Bình Mai là khoảng từ năm thứ 10 đến năm thứ 30 thời Vạn Lịch 万历, nhân đó tác giả không thể là đại danh sĩ thời Gia Tĩnh. Tuy nhiều người khẳng định tác giả Kim Bình Mai là người Sơn Đông, nhưng trong Dịch huyện chí 峄县志 lại tìm không thấy ai là Hân Hân Tử hoặc Tiếu Tiếu Sinh, hoặc một chút tin tức gì về bộ Kim Bình Mai.

                                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                                          Quy Nhơn 13/11/2014

Nguyên tác Trung văn

“KIM BÌNH MAI” ĐÁO ĐỂ XUẤT TỰ THUỲ THỦ

“金瓶梅” 到底出自谁手

Trong quyển

TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ

中国未解之谜

Biên soạn: nhiều tác giả

Chu Hải xuất bản xã, 2007.