Dịch thuật: Chữ "Đường" và chữ "Đường"

CHỮ 餳 (ĐƯỜNG) VÀ CHỮ 糖 (ĐƯỜNG)

          Đời Minh có một vị danh y tên Đới Nguyên Lễ 戴原礼, một lần nọ đến kinh thành, nghe nói trong thành có một vị thầy thuốc y thuật rất cao minh nên tìm đến xin thỉnh giáo. Khi đến trước cửa nhà vị thấy thuốc đó, Đới Nguyên Lễ thấy người đến xem mạch khám bệnh đầy cả nhà. Lúc bấy giờ có một bệnh nhân cầm toa thuốc bước ra, vị thầy thuốc nọ chạy theo và nói lớn:

Khi sắc thuốc nhớ bỏ vào một mẫu thiếc đấy.

          Đới Nguyên Lễ nghe lấy làm kì lạ, tại sao phải thêm mẫu thiếc? Anh ta liền đi hỏi vị thầy thuốc nọ. Vị thầy thuốc nghiêm nghị bảo rằng:

Đó là phương thuốc cổ, anh thì biết cái gì?

          Đới Nguyên Lễ tìm toa thuốc lúc nãy để xem, vừa mới xem qua đã không ngăn được cười. Hoá ra trên phương thuốc là chữ 餳 (đường), đó chính là chữ cổ của chữ 糖 (đường) một loại thực phẩm. “Đường” cũng là một vị dẫn được thêm vào khi sắc thuốc, đâu có phải là chữ 錫 (tích). Đới Nguyên Lễ cảm thán muôn phần, trong lòng nghĩ rằng, vị thầy thuốc “cao minh” đó ngay cả chữ 餳 cũng nhận không ra, há không nguy đến tính mạng con người sao.

CHÚ THÍCH CỦA NGƯỜI DỊCH

 - Theo Hán Việt tự điển của Thiều Chửu:

Chữ 餳 ở bộ 食 (thực) phần 9 nét có âm đọc là “Đường” với nghĩa là Kẹo mầm…

Chữ 糖 ở bộ 米 (mễ) phần 10 nét có âm đọc là “Đường” với nghĩa là Đường…

Chữ 錫  ở bộ 金 (kim) phần 8 nét có âm đọc là “Tích” với nghĩa là Thiếc, sắc trắng như bạc, chất mềm chóng chẩy…

          (Thiều Chửu: Hán Việt tự điển, NXB thành phố Hồ Chí Minh, 1993.)

          - Theo Từ điển Hán Việt văn ngôn dẫn chứng của Nguyễn Tôn Nhan:

Chữ 餳 ở bộ 食 (thực) phần 9 nét có âm đọc là “Đường” với nghĩa là Kẹo mạch nha.

Chữ 糖 ở bộ 米 (mễ) phần 10 nét có âm đọc là “Đường” với nghĩa là Đường phèn, ngày xưa do lúa gạo chế ra, dùng như chữ Đường 餹 (bộ Thực)

Chữ 錫  ở bộ 金 (kim) phần 8 nét có âm đọc là “Tích” với nghĩa là Một nguyên tố kim thuộc, tên chữ Anh là Tin, kí hiệu là Sn (thiếc)…

          (Nguyễn Tôn Nhan: Từ điển Hán Việt văn ngôn dẫn chứng, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2002.)

                                                                          Huỳnh Chương Hưng

                                                                            Quy Nhơn 9/7/2012

Dịch từ nguyên tác Trung văn

“ĐƯỜNG” DỮ “ĐƯỜNG”

“餳” 与 “糖”

Trong quyển

HÁN TỰ ĐÍCH CỐ SỰ

汉字的故事

Tác giả: Úc Nãi Nghiêu 郁乃尧

Quang Minh nhật báo xuất bản xã, 2005