Dịch thuật: Nông phu ra vế đối thử tú tài

NÔNG PHU RA VẾ ĐỐI THỬ TÚ TÀI

          Truyền thuyết kể rằng, thời trước có một đám tú tài kết bạn lên tỉnh thành dự thi. Trên con đường nhỏ ở nông thôn, họ gặp một đám nông phu đang gánh đất để đắp đê. Đường hẹp gặp nhau, đám tú tài muốn đám nông phu nhường đường, nhưng họ không chịu, hai bên phát sinh tranh chấp. Một anh nông phu bỏ gánh xuống và nói rằng:

          Muốn nhường đường cũng được, nhưng phải đối được vế đối của chúng tôi, nếu không thì đừng hòng.

          Anh nông phu liền ra vế đối:

Nhất đảm trọng nê lan tử lộ

一担重泥拦子路

          Ý của nông phu muốn chọc đám tú tài: Chúng tao đang gánh một gánh đất nặng, làm sao có thể nhường đường cho đám tiểu tử chúng mầy? Đám tú tài nghe qua cảm thấy vế đối ra quá khó: Bọn họ đem “trọng nê” 重泥 có nghĩa là đất nặng lí giải là “Trọng Ni” tức Khổng Tử; “tử lộ” 子路là con đường lí giải là “Tử Lộ” 子路, tức học trò của Khổng Tử. Đám tú tài bàn bạc thảo luận nhưng không nghĩ ra được vế đối lại nên đành phải đi đường vòng. Đến tỉnh thành, đám tú tài đem sự việc báo lại với quan chủ khảo, quan chủ suy nghĩ cũng không đối lại được. Sau khi thi xong, đám tú tài về lại quê nhà, lúc bấy giờ trông thấy đám nông phu đang gánh sọt không trở về, người đi sau trêu người đi trước, người đi trước quay đầu lại cười. Trước cảnh ấy, một vị tú tài chợt nghĩ ra vế đối lại liền ứng khẩu đọc ngay:

Lưỡng ngạn phu tử tiếu nhan hồi.

两岸夫子笑颜回

          “Phu tử” 夫子 thực chỉ nông phu, nhưng lại có thể lí giải là Khổng Tử; “nhan hồi” 颜回ở câu này kết hợp với chữ “tiếu” 笑ở trước, có nghĩa là vẻ mặt vui cười trở về, nhưng “nhan hồi” lí giải là “Nhan Hồi” 颜回 cũng là một học trò của Khổng Tử, đối lại “tử lộ” của vế ra. Hai vế đối rất hay, vô cùng khéo, đáng gọi là tuyệt bút.

Cặp đối:

Nhất đảm trọng nê lan tử lộ

Lưỡng ngạn phu tử tiếu nhan hồi.

一担重泥拦子路

两岸夫子笑颜回

Một gánh đất nặng cản đường đi

Hai bờ nông phu cười trở về

Trọng Ni ngăn Tử Lộ

Phu Tử cười Nhan Hồi.

                                                                       Huỳnh Chương Hưng

                                                                       Quy Nhơn 26/7/2012

Dịch từ nguyên tác Trung văn

THIÊU ĐẢM NÔNG PHU KHẢO TÚ TÀI ĐỐI TỬ

挑担农夫考秀才对子

Trong quyển

KHINH TÙNG HỌC ĐỐI LIÊN

轻松学对联

Tác giả: Nghiêm Ân Huyên 严恩萱

                      Nghiêm Khảo Lượng 严考亮

Quảng Châu – Kí Nam đại học xuất bản xã, 2005.