Dịch thuật: Lai lịch tập tục thoa phấn thơm

LAI LỊCH TẬP TỤC THOA PHẤN THƠM

          Lai lịch của việc phụ nữ thoa phấn thơm phải nói bắt đầu từ việc Đường Minh Hoàng 唐明皇 sủng ái Dương Quý Phi 杨贵妃.

          Khoảng thời Khai Nguyên 开元 nhà Đường, chính trị ổn định, trăm việc hưng khởi, bốn biển vô sự, thiên hạ thái bình. Để thoả mãn cuộc sống xa xỉ, Đường Minh Hoàng cho xây tại Li sơn 骊山 một ngôi đình đặt tên là Tiêu Dao đình 逍遥亭, đồng thời cho người đi khắp nơi tuyển chọn mĩ nữ. Lúc bấy giờ tại Vĩnh Tế 永济 Sơn Tây 山西 có một cô gái xinh đẹp tên là Dương Ngọc Hoàn 杨玉环 được tuyển vào cung.

          Lúc mới nhập cung, tuy nhìn thấy cung đình hào hoa tráng lệ, thức ăn toàn sơn trân hải vị, không gì là không có, nhưng Dương Ngọc Hoàn vẫn luôn nhớ về quê nhà cùng cha mẹ, suốt ngày u sầu ủ dột. Giám tuyển quan sợ Đường Minh Hoàng trông thấy bộ dạng như thế không vui, không dám dâng lên, nên gửi Dương Ngọc Hoàn ở chỗ Thập bát tử Thọ Vương 寿王 để Ngọc Hoàn dạo chơi Đông hoa viên giải buồn, đợi khi nào tươi tỉnh sẽ dâng lên Đường Minh Hoàng làm phi tử.

          Một ngày nọ, cung nữ theo Dương Ngọc Hoàn đến Đông hoa viên chơi, trông thấy mẫu đơn, nguyệt quế nở khắp vườn, bướm bay ong lượn. Ngọc Hoàn nghĩ đến thân phận mình giống chim bị nhốt trong lồng nên cất tiếng than, đến trước một cây hoa và nói với hoa rằng:

          Này hoa! Năm nào hoa cũng có lúc nở, còn ta biết bao giờ mới thoát khỏi cảnh này.

          Vừa nói Ngọc Hoàn vừa đưa tay đụng vào hoa, bỗng cành hoa co lại, lá cuốn khúc, bọn cung nữ nhìn thấy đều kinh ngạc, bọn cung nữ không biết đó là “hàm tu thảo” 含羞草.

          Từ đó, mọi người trong cung đều khen Dương Ngọc Hoàn có sắc đẹp “tu hoa chi dung”. Chuyện truyền đến tai Đường Minh Hoàng, ngay lập tức truyền cho kiến giá. Dương Ngọc Hoàn tiếp chỉ, biết rõ muốn được tiếp cận quân vương phải sáng tạo cái mới khác người, nàng liền hái nhiều hoa thơm ở Đông hoa viên chế thành một loại phấn thoa lên người, bấy giờ mới vào cung.

          Trải qua điểm trang, Dương Ngọc Hoàn càng xinh đẹp. Quả đúng là

Hồi mâu nhất tiếu bách mị sinh

Lục cung phấn đại vô nhan sắc ⁽¹⁾

回眸一笑百媚生

六宫粉黛无颜色

(Mỗi khi quay đầu lại cười, trăm vẻ xinh tươi hiện rõ

Trong lục cung chẳng có ai có nhan sắc đẹp bằng)

          Đường Minh Hoàng trông thấy vô cùng vui mừng. Khi ngửi được mùi hương phát ra từ trên người Dương Ngọc Hoàn, Đường Minh Hoàng càng không ngớt lời khen tặng, lập tức phong Dương Ngọc Hoàn làm Quý Phi.

          Sau khi Dương Quý Phi được sủng ái, mỗi ngày đều sai cung nữ đến hoa viên hái hoa ép lấy nước chế thành phấn thơm để thoa khắp người, khiến cả cung Hoa Thanh 华清 nức mùi thơm.

         Việc hái hoa thơm chế thành phấn được các phụ nữ trong dân gian lúc bấy giờ bắt chước theo, từ đó hình thành tập tục thoa phấn thơm.

CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH

(1)- Hai câu này trong bài Trường hận ca 长恨歌 của Bạch Cư Dị 白居易.

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 23/9/2013

Nguyên tác Trung văn

SÁT HƯƠNG PHẤN ĐÍCH LAI LỊCH

擦香粉的来历

Trong quyển

TRUNG QUỐC DÂN TỤC VĂN HOÁ

PHỤC SỨC

中国民俗文化

服饰

Biên soạn: Hồng Vũ 鸿宇

Bắc Kinh - Tôn giáo văn hoá xuất bản xã, 2004.