Dịch thuật: Truyền thuyết về nguồn gốc tập tục treo bồ ngải ...

TRUYỀN THUYẾT VỀ NGUỒN GỐC

 TẬP TỤC TREO BỒ NGẢI NGÀY TẾT ĐOAN NGỌ

          Trong dân gian có lưu truyền một truyền thuyết về nguồn gốc tập tục treo bồ ngải ngày tết Đoan Ngọ 端午.

          Cuối đời Đường, quân khởi nghĩa nông dân do Hoàng Sào 黄巢lãnh đạo nổi dậy, quan quân triều đình nghe tiếng quân khởi nghĩa là hồn bay phách lạc. Một lần nọ, khi Hoàng Sào thống lãnh quân đánh đến dưới thành Đặng Châu 邓州 ở Hà Nam河南, trông thấy một thôn phụ tay dắt một bé trai khoảng 2, 3 tuổi, lại bồng một bé trai lớn hơn, khoảng 5, 6 tuổi. Thôn phụ bước đi xiêu vẹo, theo đám người lánh nạn chạy về phía tây. Nhìn thấy tình cảnh đó, Hoàng Sào không hiểu được, liền tiến lên phía trước hỏi. Thôn phụ nói rằng:

          Huyện nha hôm nay truyền lệnh, bảo rằng Hoàng Sào sắp đến làm cỏ Đặng Châu, mọi người nên nhanh chóng lánh nạn.

          Hoàng Sào lại hỏi:

          Còn bà tại sao lại dẫn đứa nhỏ mà bồng đứa lớn?

          Thôn phụ đáp rằng:

          Đứa lớn này cha mẹ của nó đều bị loạn quân giết chết, nay chỉ còn sót lại hạt giống này. Còn đứa nhỏ là con do tôi sinh ra. Lỡ Hoàng Sào đuổi đến, tôi có thể mất đứa con của mình chứ không thể để đứa con hàng xóm gặp phải tai nạn.

          Hoàng Sào cảm động tinh thần hiệp nghĩa của thôn phụ, liền nói với thôn phụ rằng:

          Hoàng Sào ta chỉ đối phó với quan phủ, quyết không làm hại đến bách tính vô tội.

          Nói xong liền rút kiếm chặt cây ngải thảo 艾草 bên đường đưa cho thôn phụ và dặn rằng:

          Đại tẩu! Đại tẩu nhanh về thành, ngầm truyền bảo những người nghèo  khổ treo cây ngải thảo lên cửa nhà mình. Có kí hiệu này thì sẽ không bị tổn hại.

          Thôn phụ nhanh chóng đem tin truyền khắp cả thành. Chiều hôm đó, trên cửa những nhà nghèo khổ đều có treo ngải thảo.

          Ngày hôm sau gặp lúc tết Đoan Ngọ, nghĩa quân Hoàng Sào công hạ Đặng Châu, phá kho phân phát lương thực. Dân nghèo đua nhau chạy đến vui mừng hoan hô. Từ đó, tập tục tết Đoan Ngọ treo ngải thảo để tránh nạn binh đao và ôn dịch được lưu truyền lại.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 04/6/2014

Nguyên tác Trung văn

ĐOAN NGỌ QUẢI BỒ NGẢI DO LAI ĐÍCH TRUYỀN THUYẾT

端午挂莆艾由来的传说

Trong quyển

TRUNG QUỐC DÂN TỤC VĂN HOÁ ĐẠI QUAN

中国民俗文化大观

(quyển trung)

Chủ biên: Dương Lợi Tuệ 杨利慧

Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2009