Dịch thuật: Áp tuế tiền

ÁP TUẾ TIỀN

          Trong khoảng thời gian đêm trừ tịch chờ năm mới đến, trẻ con sẽ được người lớn cho “áp tuế tiền” 压岁钱, tập tục này tượng trưng cho trong một năm luôn có tiền để dùng. Trong lịch sử Trung Quốc, tiền áp tuế có từ rất sớm. Tiền áp tuế sớm nhất gọi là “áp thắng tiền” 压胜钱, hoặc gọi là “đại áp thắng tiền” 大压胜钱, loại tiền này không phải là loại hoá tệ lưu thông ngoài thị trường, mà là vật tị tà hình đồng tiền chuyên đúc để đeo chơi. Vật phẩm đeo có hình dạng đồng tiền này xuất hiện sớm nhất vào đời Hán.

          Đời Đường, trong cung đình vào ngày xuân tục ban phát tiền thịnh hành. Đương thời, xuân tiết là vào “ngày Lập xuân”, ngày này trong cung triều bái nhau, trong dân gian chưa có tập tục này. Trong Tư trị thông giám 资治通鉴 quyển 26 có chép chuyện khi Dương Quý Phi 杨贵妃 sinh con, “Huyền Tông đích thân đến thăm, vui mừng tặng cho Quý Phi ‘tẩy nhi kim ngân tiền’ 洗儿金银钱. “Tẩy nhi kim ngân tiền” nói ở đây ngoài để chúc mừng ra, ý nghĩa quan trọng hơn là đó là bùa hộ thân xua tà đuổi quỷ mà người lớn tặng cho đứa bé. Sau thời Tống Nguyên, lấy ngày mồng 1 tháng Giêng thay cho ngày Lập xuân, gọi là Xuân tiết. Phong tục ngày xuân ban phát tiền diễn biến thành tập tục tặng áp tuế tiền cho trẻ con. Thời trước là tiền đồng, dùng một sợi dây đỏ xâu những đồng tiền lại thật chặt, cong thành hình con cá hoặc hình cây như ý, có khi thành hình con rồng, đặt nơi chân giường, gọi là “tiền long” 钱龙. Trên đồng tiền đúc những câu như “cát tường như ý” 吉祥如意, “trường mệnh bách tuế” 长命百岁, “phúc lộc thọ hỉ” 福禄寿喜 … cùng hình bát quái và 12 con giáp. Sau thời Dân Quốc, diễn biến thành dùng giấy đỏ bao 100 đồng, ngụ ý “trường mệnh bách tuế”. Tặng áp tuế tiền cho lớp vãn bối đã thành niên, thì bao 1 đồng đại dương, tượng trưng cho “tài nguyên thịnh mậu” 财源盛茂, “nhất bản vạn lợi” 一本万利. Sau khi hoá tệ được đổi sang tiền giấy, gia trưởng sẽ chọn tiền giấy có số sê ri liền nhau để tặng cho trẻ con. Do bởi chữ 联 (liên) hài âm với chữ 连 (liên), mong đời sau “liên liên phát tài” 连连发财, “liên liên cao thăng” 连连高升.

          Từ những điều trình bày ở trên không khó để phát hiện, phong tục về áp tuế tiền có nguồn gốc lâu đời, nó đại biểu cho một loại chúc phúc tốt đẹp của người lớn đối với lớp hậu sinh, nó là bùa hộ thân mà người lớn tặng cho trẻ con, bảo hộ con trẻ được mạnh khoẻ trong năm mới.

                                                       Huỳnh Chương Hưng

                                                       Quy Nhơn 20/02/2015

                                                          Mồng 2 tết Ất Mùi

Nguyên tác Trung văn

TRỪ TỊCH DẠ ĐÍCH ÁP TUẾ TIỀN

除夕夜的压岁钱

Trong quyển

TRUNG QUỐC DÂN TỤC VĂN HOÁ ĐẠI QUAN

中国民俗文化大观

(quyển trung)

Chủ biên: Dương Lợi Tuệ 杨利慧

Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2009