Dịch thuật: Khởi nguyên của Xuân tiết

KHỞI NGUYÊN CỦA XUÂN TIẾT

          Lịch sử của Xuân tiết đã có từ lâu, nó bắt đầu từ hoạt động tế thần tế tổ vào lúc cuối năm cũ đầu năm mới thời kì Ân Thương. Hàm ý ban đầu của khái niệm “Xuân tiết” 春节 và “niên” 年 đến từ nông nghiệp. Người xưa gọi chu kì sinh trưởng của lúa là “niên”. Trong Thuyết văn – Hoà bộ 说文 - 禾部 có ghi:

Niên, cốc thục dã

年, 谷熟也

(Niên là lúa chín)

          Lịch nhà Hạ sản sinh vào thời Hạ Thương lấy chu kì tròn khuyết của mặt  trăng làm tháng, chia một năm ra làm 12 tháng, mỗi tháng gọi ngày không thấy trăng là “sóc” 朔, giờ Tí ngày sóc của tháng Giêng gọi là “tuế thủ” 岁首, tức bắt đầu của một năm, cũng gọi là “niên” 年. Danh xưng “niên” là bắt đầu từ triều Chu. Thời cổ, năm mới âm lịch không gọi là “Xuân tiết”, mà là sau này khi đổi sang dùng dương lịch, ngày 1 tháng 1 dương lịch gọi là “nguyên đán” 元旦, vì thế ngày mồng 1 tháng Giêng âm lịch định danh là “Xuân tiết”, do bởi nhìn chung Xuân tiết đều tại trước và sau “Lập Xuân”.

          Xuân tiết theo ý nghĩa truyền thống là chỉ khoảng thời gian từ “Lạp tế” 腊祭mồng 8 tháng Chạp hoặc “Tế Táo” 祭灶 ngày 23 tháng Chạp đến ngày 15 tháng Giêng, trong đó “trừ tịch” 除夕và ngày mồng 1 tháng Giêng là cao trào. Thời gian Xuân tiết truyền thống, người Hán và đại đa số dân tộc thiểu số ở Trung Quốc đều cử hành các hoạt động vui chơi, những hoạt động này đa phần lấy tế tự thần Phật, tế tự tổ tiên, trừ bỏ cái cũ đón rước cái mới, nghinh thần tiếp phúc, cầu một năm được mùa làm nội dung chủ yếu. Hình thức hoạt động phong phú đa dạng gồm nghệ thuật phẩm dân gian như : tranh tết, hoa đăng, đồ chơi trẻ em, cắt giấy và các hoạt động nghinh thần mang tính chất thi đua như: đua thuyền, đi cà kheo, ương ca, đánh trống hoa, diễn trò, xem hoa đăng v.v…Những hoạt động này mang đậm màu sắc dân tộc.

          Trong lịch sử phát triển hàng ngàn năm, Xuân tiết trở thành một lễ tiết truyền thống tượng trưng cho tình đoàn kết, niềm hi vọng hạnh phúc của người dân Trung Quốc.

                                                          Huỳnh Chương Hưng

                                                        Quy Nhơn 18/02/2015

                                              Ngày 30 tháng Chạp năm Giáp Ngọ

Nguyên tác Trung văn

XUÂN TIẾT ĐÍCH KHỞI NGUYÊN

春节的起源

Trong quyển

TRUNG QUỐC DÂN TỤC VĂN HOÁ ĐẠI QUAN

中国民俗文化大观

(quyển trung)

Chủ biên: Dương Lợi Tuệ 杨利慧

Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2009