HOÀNG ĐẾ ĐẠI HÔN “PHỤNG NGHINH LỄ”
Đời Thanh, các vị hoàng đế như Thuận Trị 顺治, Khang Hi 康熙, Đồng Trị 同治, Quang tự 光绪cùng phế đế Phổ Nghi 溥仪đều lên ngôi khi còn nhỏ, đến lúc kết hôn được cử hành lễ nghi đại hôn tại Tử cấm thành 紫禁城 trong hoàng cung, trong đó “phụng nghinh lễ” 奉迎礼 là long trọng nhất. Trước “phụng nghinh lễ” một ngày, trong Tử cấm thành đã trang trí rất mới, chỉ thấy điện trước cung sau lập giàn, bên trên treo chữ “song hỉ” màu đỏ và những câu chúc mang ý nghĩa cát tường. Theo ghi chép trong Thanh Đồng Trị đại hôn điển lễ hồng đáng 清同治大婚典礼红档, từ Đại Thanh môn 大清门(trước Thiên An môn 天安门) đến Khôn Ninh cung 坤宁宫, ngự đạo trải thảm đỏ, hai bên đặt 400 cặp trạc đăng 戳灯 (1), cùng 30 cặp đèn khác với các kiểu dáng khác nhau. Ngày hôm sau, Khâm thiên giám báo giờ tốt, tổng quản thái giám lập tức chuyển báo hoàng hậu chải tóc, đội mũ song hỉ như ý, mặc trường bào thêu long phụng, sau đó xin hoàng hậu cầm 2 trái táo (bình quả 苹果) trong tay, 4 vị phúc tấn (2) đội lên đầu hoàng hậu tấm khăn che thêu long phụng, đem ngự bút chữ “long” và một cây như ý vàng đặt vào trong kiệu phụng, rồi cung thỉnh hoàng hậu thăng toạ. 16 người khiêng kiệu, xuất cung đến Trung môn. Dọc đường, kiệu hoàng hậu do thị vệ, hộ quân, hiệu uý cùng các thị vệ đại thần tiền dẫn hậu ủng vây chật hai bên trái phải. Kiệu phụng tiến vào Đại Thanh Môn, đến hướng chính nam hạ kiệu. 2 vị phúc tấn dẫn nữ quan phủ nội vụ ở Thanh cung đến vén rèm kiệu. Phúc tấn thân vương tiếp nhận táo từ tay hoàng hậu, sau đó đưa cho hoàng hậu chiếc bình đựng đầy châu báu, vàng bạc, ngũ cốc. Sau khi 4 vị phúc tấn dìu hoàng hậu bước qua chậu lửa (ngụ ý “chưng chưng nhật thướng” 蒸蒸日上: ngày một phát triển), nữ quan phủ nội vụ cầm đèn dẫn đường, đi xuyên qua Giao Thái điện 交泰殿 đến bên ngoài Khôn Ninh cung, lúc bấy giờ quan viên Võ bị viện 武备殿từ sớm đã đem tấm gỗ sơn vẽ hình chiếc yên, cùng bảo thạch hỉ yên mạ vàng đặt nơi cửa Khôn Ninh cung, dưới yên đặt 2 quả táo mà hoàng hậu đã cầm. Hoàng hậu bước qua trên yên ngựa, ngụ ý “bình an bình an”.
Như vậy, hoàng hậu tiến vào Khôn Ninh cung đến động phòng Đông Noãn các 东暖阁một cách thuận lợi. Phúc tấn tiếp nhận chiếc bình từ tay hoàng hậu, đặt lên long phụng hỉ sàng (giường long phụng). Lúc này hoàng đế sẽ vén khăn đội đầu của hoàng hậu. Hoàng đế lên ngồi bên trái long phụng hỉ sàng, hoàng hậu ngồi bên phải. Nữ quan phủ nội vụ đặt chiếc chậu đồng lên sàng, dùng hộp tròn đựng đầy “tử tôn bột bột” 子孙饽饽 (3), mời hoàng hậu dùng. Sau đó phúc tấn cùng cung quyến chải tóc trang điểm cho hoàng hậu, nữ quan phủ nội vụ cung kính dọn tiệc, trải đệm ngồi dưới long phụng hỉ sàng, hoàng đế ngồi bên trái, hoàng hậu ngồi bên phải, cùng giao bôi hợp cẩn. Lúc bấy giờ vợ chồng của thị vệ bên ngoài động phòng hát những lời chúc tụng. Chúc xong nữ quan dọn dẹp, mời hoàng hậu ngồi lên long phụng hỉ sàng, lấy phụng quan trên đầu xuống, thay trường bào long phụng. Buổi tối, đèn đuốc trong động phòng sáng rực, hương thơm ngào ngạt, hoàng đế hoàng hậu ăn mì trường thọ, cùng vui hưởng lương tiêu.
Chú của người dịch
1- Trạc đăng 戳灯: đây là loại đèn bên trên có ghi họ tên hoặc những câu chữ khác làm tiêu chí cho phủ đệ của mình vào thời cổ.
2- Phúc tấn 福晋: từ gọi vợ của Thân vương, Quận vương hoàng thất.
2- Tử tôn bột bột 子孙饽饽: hai chữ “bột bột” là tiếng Mãn, tiếng Hán là “giảo tử” 饺子 (sủi cảo), tức một loại bánh. Bột bột lấy trái lật, đậu phụng, táo đỏ làm nhân bánh, nấu nửa sống (sinh 生) nửa chín (thục 熟). Nhìn chung, khi nhà trai tiếp nhà gái hoặc nhà gái vừa mới được đưa sang nhà trai, vị trưởng bối trong nhà sẽ cho cô dâu ăn “tử tôn bột bột”, và hỏi: “sinh bất sinh?” Cô dâu sẽ đáp “sinh, sinh”, ngụ ý sớm sinh con.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 28/6/2016
Nguyên tác
HOÀNG ĐẾ ĐẠI HÔN “PHỤNG NGHINH LỄ”
皇帝大婚 “奉迎礼礼”
Tác giả: Mao Hiến Dân 毛宪民
Trong quyển
CUNG QUY LỄ TỤC THÁM U
宫规礼俗探幽
Chủ biên: Thôi Trắc 崔陟
Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2006.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét