Dịch thuật: Thập dương cửu mục

THẬP DƯƠNG CỬU MỤC

十羊九牧

MƯỜI CON DÊ MÀ CHÍN NGƯỜI CHĂN

Giải thích:  9 người chăn 10 con dê, lãng phí nhân lực. Nguyên dùng để ví quan thì nhiều mà dân thì ít, về sau dùng để ví lệnh sai khiến bất nhất, không biết theo đâu.

Xuất xứ: Đường . Nguỵ Trưng 魏征: Tuỳ thư – Dương Thượng Hi truyện 隋书- 杨尚希传 .

          Dương Thượng Hi 杨尚希thời Nam Bắc triều, từng giữ chức vụ trọng yếu trải qua 3 triều vua nhà Bắc Chu là Minh Đế 明帝, Vũ Đế 武帝, Tuyên Đế 宣帝.

          Sau khi Tuỳ Văn Đế 隋文帝thay thế chính quyền Bắc Chu, Dương Thượng Hi đối với Tuỳ Văn Đế cũng một lòng trung thành. Tuỳ Văn Đế khôi phục mọi chế độ nhà Hán, thay đổi hoàn toàn biện pháp thống trị của chính quyền tộc Tiên Ti 鲜卑 nhà Bắc Chu, để thích ứng với nguyện vọng của quảng đại người Hán. Trong đó có mục quy hoạch lại khu vực hành chính, thiết lập châu quận.

          Nhưng, châu quận mà triều Tuỳ thiết lập so với triều Tần nhiều hơn gấp bội, một số địa phương thậm chí chỉ vuông 100 dặm mà đã có đến mấy huyện, một vùng chưa đến 1000 hộ gia đình mà lại chia làm 2 quận để quản lí. Như vậy, cơ cấu phủ quan đương nhiên cũng tăng nhiều, quan viên và lại tốt cũng gia tăng, điều đó khiến đất nước không thể gách vác nỗi.

          Đối với tình hình đó, Dương Thượng Hi lo nghĩ sâu xa, bẩm báo ý kiến lên Tuỳ Văn Đế:

          - Tình hình châu quận quá nhiều như thế, giống như chỉ 9 con dê mà có đến 10 người chăn, hoàn toàn không cần thiết. Việc gấp trước mắt là đem những châu quận nào trọng yếu giữ lại, những châu quận nào không có sự việc gì thì bỏ đi. Như thế đối với đất nước mà nói, nhân khẩu, địa vực vẫn cứ đông, việc thu nhập tô thuế lương thực, vải vóc hàng năm không giảm đi mà ngược lại chi phí được giảm nhiều. Hơn nữa, có thể phái những người hiền tài sắp xếp những nơi quan trọng nhất, hiệu suất làm việc có thể được nâng cao.

          Thế là Tuỳ Văn Đế theo kiến nghị của Dương Thượng Hi, bỏ bớt nhiều châu quận, thu được hiệu quả rất tốt.

                                                               Huỳnh Chương Hưng

                                                     Quy Nhơn 30/6/2016

Nguyên tác Trung văn

 THẬP DƯƠNG CỬU MỤC

十羊九牧

TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP

中国成语故事总集

(tập 1)

Chủ biên: Đường Kì 唐麒

Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.