Dịch thuật: Sở Trang Vương vấn đỉnh trung nguyên

SỞ TRANG VƯƠNG VẤN ĐỈNH TRUNG NGUYÊN

          Mùa thu năm 608 trước công nguyên (Chu Khuông Vương周匡王năm thứ 5), Sở Trang Vương 所庄王 lấy cớ nước Trần nước Tống phản Sở theo Tấn đã dẫn binh phạt Trần, Tống. Nước Tấn biết tin cũng xuất binh. Triệu Thuẫn 赵盾 nước Tấn  dẫn quân họp cùng quân đội của Tống, Trần, Vệ, Tào tại Bi Lâm 悲林 (nay là phía bắc Tân Trịnh 新郑Hà Nam 河南), chuẩn bị đánh Trịnh để cứu Trần, Tống. Câu Giả 沟贾 nước Sở  dẫn quân cứu Trịnh. Quân hai bên gặp nhau tại Bắc Lâm 北林(nay là đông nam thành phố Trịnh Châu 郑州 Hà Nam 河南), hai bên triển khai đại chiến, đại phu nước Tấn là Giải Dương 解阳 bị bắt.

          Mùa xuân năm 606 trước công nguyên (Chu Định Vương 周定王 nguyên niên) Sở Trang Vương dẫn quân thảo phạt nước Lục Hồn 陆浑 của người Nhung (nay là vùng huyện Tung 嵩 cùng huyện Y Xuyên 伊川, đến sông Lạc 雒trong địa phận triều Chu dàn binh thị uy. Chu Định Vương sai đại phu Vương Tôn Mãn 王孙满 đi uý lạo Sở Trang Vương. Sở Trang Vương hỏi về 9 chiếc đỉnh lớn nhỏ nặng nhẹ như thế nào. Vương Tôn Mãn đáp rằng:

          - Sự lớn nhỏ nặng nhẹ của đỉnh là ở tại đức chứ không phải ở tại bản thân chiếc đỉnh. Trước đây, triều Hạ khi có đức, đã đem các vật ở phương xa vẽ thành đồ tượng, bảo 9 châu tiến cống thanh đồng, đúc thành 9 đỉnh, đồng thời đem đồ tượng đúc lên trên thân đỉnh. Cho nên mọi thứ đều có trên đỉnh, khiến bách tính biết được thần vật và ác vật. Nhân đó bách tính tiến vào sông hồ ao đầm hay rừng núi không gặp phải quỷ quái li mị võng lượng. Hạ Kiệt hôn loạn, đỉnh dời đến nhà Thương, trước sau 600 năm. Trụ Vương nhà Thương bạo ngược, đỉnh lại dời đến nhà Chu. Đức hạnh nếu quả mĩ thiện quang minh, thì đỉnh tuy nhỏ cũng rất nặng; nếu gian tà hôn loạn, đỉnh tuy lớn cũng rất nhẹ. Trời ban phúc cho người có đức sáng đều có kì hạn. Chu Thành Vương 周成王 đem 9 đỉnh đặt tại Giáp Nhục 郏鄏, kết quả chiêm bốc là truyền thế 30 đời, hưởng quốc 700 năm. Đó là mệnh trời. Đức hạnh triều Chu tuy có suy giảm, nhưng mệnh trời chưa thay đổi. Đỉnh nặng hay nhẹ không thể hỏi đến.

          Sở Trang Vương nghe mấy lời của Vương Tôn Mãn, biết nhà Chu vẫn còn có ảnh hưởng đối với các chư hầu, nên không dám khinh suất đánh nhà Chu, đã dẫn quân quay về.

          Thời cổ, đỉnh tượng trưng cho quyền lực quốc gia. Sở Trang Vương hỏi đỉnh là có ý muốn thay thế nhà Chu. Thành ngữ “vấn đỉnh trung nguyên” 问鼎中原 bắt nguồn từ đây.

                                                                  Huỳnh Chương Hưng

                                                                  Quy Nhơn 11/6/2016

Nguyên tác Trung văn

 SỞ TRANG VƯƠNG VẤN ĐỈNH TRUNG NGUYÊN

楚庄王问鼎中原

Trong quyển

ĐỒ VĂN TRUNG QUỐC THÔNG SỬ

图文中国通史

(tập Sử tiền sử - Chiến quốc)

Chủ biên: Triệu Hướng Tiêu 赵向标

Tân Cương nhân dân xuất bản xã, 2002.