Dịch thuật: Tần Mục Công xưng bá ở phương tây

TẦN MỤC CÔNG XƯNG BÁ Ở PHƯƠNG TÂY

          Năm 623 trước công nguyên (Tần Mục Công năm thứ 37), nước Tần tiêu diệt tổng cộng 12 bộ lạc lớn của người Nhung, mở rộng biên cương đến cả ngàn dặm, cuối cùng xưng bá tại phương tây.

          Năm 625 trước công nguyên, dưới áp lực quân sự hùng mạnh của nước Tần, người Nhung ở phía tây Trung Quốc bắt đầu tiến hành hợp tác với nước Tần. Năm đó, Nhung vương sai sứ giả Do Dư 由余 đến Tần, phát triển mối quan hệ với Tần. Do Dư vốn là người nước Tấn, đào vong đến chỗ người Nhung, nhân vì có tài nên được trọng dụng. Tần Mục Công 秦穆公 muốn trấn nhiếp khí thế của người Nhung nên đưa Do Dư tham quan cung thất hùng vĩ của nước Tần cùng sự trù bị chu đáo. Do Dư nói rằng:

          Những sự tình này, nếu để cho quỷ hoàn thành, thì chỉ phiền thần linh một chút; nhưng nếu để cho con người hoàn thành thì dân chúng phải chịu biết bao đau khổ.

          Tần Mục Công cảm thấy những lời này hơi quái dị liền hỏi Do Dư:

          Các nước ở trung nguyên sùng thượng chế độ lễ pháp vẫn chưa đoán ra được vấn đề, người Nhung các ông vốn không biết lễ pháp lại càng không thể.

          Do Dư đáp rằng:

          Chính do các nước ở trung nguyên xưng là có pháp độ, trên dưới lấy lễ pháp gây khó trách móc nhau nên mới gây ra thiên hạ đại loạn. Còn tại chỗ người Nhung, trên dưới yên ổn vô sự mới đạt đến sự thịnh trị của thánh nhân.

          Nghe qua những kiến giải này, Tần Mục Công thích Do Dư. Tần Mục công nghe theo ý kiến của Nội sử Liêu 廖, dùng kế li gián, quyết tâm lưu giữ Do Dư. Tần Mục Công tặng cho Nhung vương đội nữ nhạc, khiến Nhung vương không nghĩ đến Do Dư. Năm sau, Mục Công mới để Do Dư về nước. Lúc bấy giờ, Nhung vương đã bị đội nữ nhạc làm cho thần hồn điên đảo, không nghe theo lời khuyên của Do Dư. Do Dư thất vọng đành đến lại nước Tần, một lòng một ý phụ tá Tần Mục Công. Dưới sự chỉ điểm của Do Dư, địa lí núi sông của người Nhung cùng dân tình phong tục bị nước Tần rõ như lòng bàn tay. Vì thế nước Tần bắt đầu đại quy mô chinh phạt người Nhung.

                                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 23/5/2015

Nguyên tác Trung văn

TẦN MỤC CÔNG XƯNG BÁ TÂY PHƯƠNG

秦穆公称霸西方

Trong quyển

ĐỒ VĂN TRUNG QUỐC THÔNG SỬ

图文中国通史

(tập Sử tiền sử - Chiến quốc)

Chủ biên: Triệu Hướng Tiêu 赵向标

Tân Cương nhân dân xuất bản xã, 2002.