Dịch thuật: Những họ kì lạ ở Đài Loan

NHỮNG HỌ KÌ LẠ Ở ĐÀI LOAN

          Cư dân Đài Loan 台湾 ngoài dân tộc thiểu số bản địa ra, tuyệt đại bộ phận là di dân đến từ Trung Quốc đại lục, chính vì vậy, họ của người Đài Loan cũng giống như ở đại lục. Câu mà người Đài Loan nói:

Trần Lâm bán thiên hạ, Hoàng Trịnh bài mãn nhai

陈林半天下, 黄郑排满街

(Họ Trần họ Lâm chiếm một nửa thiên hạ, họ Hoàng họ Trịnh đầy cả đường)

cơ hồ cũng giống với ở vùng Phúc Kiến 福建, Quảng Đông 广东. Nhưng ở Đài Loan cũng có không ít những họ kì lạ, những họ này có họ đến từ Trung Quốc đại lục, có họ sản sinh tại Đài Loan.

          Khu vực Văn Sơn 文山phía bắc Đài Loan có một gia đình họ “Đệ Ngũ” 第五. Theo khảo chứng, họ này vốn từ cuối thời Chiến Quốc, khi Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇 tiêu diệt nước Tề thống nhất Trung Quốc. Vì nước mất nên hoàng thân nước Tề lúc bấy giờ phải chạy trốn, khi đến vùng ngoại ô kiểm điểm lại số người chỉ còn có 8, nhân vì sợ quân Tần truy đuổi bắt được nên đã đổi họ “Điền” 田 thành “Đệ Nhất” 第一, “Đệ Nhị” 第二, “Đệ Tam” 第三, “Đệ Tứ” 第四, “Đệ Ngũ” 第五, “Đệ Lục” 第六, “Đệ Thất” 第七, “Đệ Bát” 第八, từ đó trên đời có họ kì lạ dùng 8 chữ số. Thời Hán, có một vị quan tên là Đệ Ngũ Luân 第五伦, về sau hậu duệ của Đệ Ngũ Luân dời đến Đài Loan, vì vậy, ở Đài Loan có họ “Đệ Ngũ”.

          Ở Đài Loan còn có họ “Giả” 者, lai lịch của họ này rất thú vị. Tương truyền, cuối đời Thanh trong đội quân ở khu vực sông Hoài 淮 có một người tên là “A Quý” 阿贵 không biết chữ, nhân vì chiến công nên dần được thăng làm Tổng binh. Nhiều người hỏi họ của ông ta là gì, ông ta không biết, chỉ biết tên là “A Quý”. Về sau Lí Hồng Chương 李鸿章 nghe được chuyện, quyết định đặt cho một cái họ, liền gọi ông ta đến. Lí Hồng Chương chỉ tờ công văn trên bàn, bảo chọn một chữ để làm họ. Kết quả, vị tướng lĩnh này trên tờ công văn chọn chữ “giả” 者, từ đó ông ta mang họ “Giả”. Những người họ “Giả” ở Đài Loan đều là hậu duệ của ông ta.

          Ở Đài Loan còn có hai họ kì lạ khác, một là họ “Thỉ” 矢, một họ là “Bàn” 胖. Với họ “Thỉ”, theo truyền thuyết, vị Hoàng đế cuối cùng nhà Hậu Lương là Chu Hữu Thiến朱有瑱 sau khi bị Lí Tồn Úc 李存勖 diệt, một chi trong tôn thất họ Chu lưu lạc đến vùng Bà Dương 鄱阳 Giang Tây 江西, vì sợ bị truy đuổi cho nên ẩn nấp đổi họ, đem chữ “chu” 朱 bỏ đầu bỏ chân, biến thành chữ “thỉ” 矢. Còn với họ “Bàn” cũng liên quan đến họ “Chu”. Sau khi triều Minh do Chu Nguyên Chương kiến lập bị diệt vong, Chu Nhiếp 朱燮 từng làm Tuần án sứ vùng lưỡng Hồ vào cuối đời Minh đã ẩn cư ở Ngọc Điền 玉田, ông đem chữ “minh” tách làm 2, chỉ giữ lại “một nữa giang sơn” (bán bích giang sơn  半壁江山), đem chữ “bán” 半hợp với một nữa chữ “minh” thành chữ “bàn” 胖, và lấy chữ đó làm họ, từ họ “Chu” 朱đổi thành họ “Bàn” 胖. Có thể là trong số hậu duệ của hai người này có người đến Đài Loan, và đã lưu lại Đài Loan hai cái họ kì lạ này.

          Ở Đài Loan còn có họ “Lao” 毒 (chữ này có âm đọc là “lao” 劳), họ này xuất phát từ một câu chuyện ái tình cảm động. Chuyện kể rằng: vào thời Đường, có một thanh niên tên là Đậu Hoài Trinh 窦怀贞yêu nàng công chúa. Vì Hoàng thượng không đồng ý nên hai người bỏ trốn. Hoàng thượng biết được sai quân đuổi theo. Thấy không còn cách nào trốn thoát, cả hai liền tự sát, không ngờ Hoài Trinh chết, còn công chúa lại còn sống, lúc bấy giờ công chúa đã mang thai. Sau khi sinh con, để con nhớ đến sự ác độc của Hoàng thượng, công chúa đã đặt cho con họ là “Lao” 毒.

          Vùng Đài Namcó một cô gái mang họ “Thiêu” 烧, được gã cho một người họ “Liên” 连. Sau khi ghép với họ của chồng, được gọi là “Liên Thiêu” 连烧. Mới đầu người trong nhà không ngại, một thời gian dài cứ luôn gọi là “Liên Thiêu” “Liên Thiêu”, sau sợ gọi như thế có một ngày trong nhà sẽ phát hoả, vì vậy bảo cô ta đổi họ. Thực tế, cô gái đó vốn họ “Tiêu” 萧 không phải họ “Thiêu” 烧. Ở Đài Loan, chữ “tiêu” và chữ “thiêu” hài âm, lúc ban đầu khi làm hộ khẩu, nhân viên hộ tịch nghe nhầm, viết thành chữ “Thiêu”.

          Ở Đài Loan còn có nhiều họ kì lạ, gọi lên rất thú vị. Có họ “Lão” 老, mọi người gọi đàn ông là “Lão tiên sinh”, gọi cô gái là “Lão tiểu thư”. Có họ “Kê” 鸡, gọi vợ người họ Kê là “Kê bà”, gọi con cái họ là “Kê tử tử”. Có họ “Khuyển” 犬, gọi chàng trai là “Khuyển đại ca”.

          Theo chuyên gia về tính thị của Đài Loan là Lục Bính Văn 陆炳文, đại khái ở Đài Loan có cả trăm họ hi hữu, rất nhiều đều là họ kì lạ. Trừ những họ đã nói ở trên, còn có các họ khác như: Ma 妈, Nhũ 乳, Báo 豹, Nhuế 蚋, Tử 子, Xuất 出, Dụng 用, Mi 眉, Thố 兔, Thử 鼠, Hổ 虎, Long 龙, Xà 蛇, Dương 羊, Hầu 猴v.v… Có họ tại Đài Loan chỉ có một người, hoặc một nhà. Như ông chủ tiệm giặt quần áo ở thành phố Tân Trúc 新竹 họ là “Áp” 闸, tại Đại Loan chỉ có một một nhà này, mà ông ta lại chỉ có một cô con gái duy nhất. Sau khi cô gái sau lấy chồng, họ này cũng tuyệt truyền. Cho nên có người nói, cần phải tìm cách lưu giữ lại một số họ hi hữu ở Đài Loan.

                                                                      Huỳnh Chương Hưng

                                                                     Quy Nhơn 21/10/2013

Nguyên tác Trung văn

          THÚ ĐÀM ĐÀI LOAN ĐÍCH QUÁI TÍNH

趣谈台湾的怪姓

Trong quyển

TRUNG QUỐC NHÂN DANH ĐÍCH CỐ SỰ

中国人名的故事

Tác giả:  Trương Tráng Niên  张壮年

               Trương Dĩnh Chấn  张颖震

Sơn Đông hoạ báo xuất bản xã, tháng 9-2005