TRUYỀN THỐNG THƯỢNG VÕ CỦA DÂN TỘC ĐÔNG DI
(kì 2)
Dân tộc Đông di vóc dáng cao lớn khoẻ mạnh, hiếu chiến thiện xạ. Trong Thuyết văn 说文 ghi rằng: Di, đông phương chi nhân dã. Tùng đại, tùng cung.
夷, 东方之人也. 从大, 从弓
(Di là tộc người ở phương đông. Chữ “di” có chữ “đại”, chữ “cung”)
Trong Thuyết văn thông huấn định thanh 说文通训定声 ghi rằng:
Di, đông phương chi nhân dã. Đông phương di nhân hiếu chiến, hiếu liệp, cố tự tùng đại trì cung hội ý, đại nhân dã.
夷, 东方之人也. 东方夷人好战, 好猎, 故字从大持弓会意, 大人也.
(Di là tộc người ở phương đông. Người di ở phương đông hiếu chiến ưa săn bắn, cho nên chữ “di” có chữ “đại” cầm cung, thuộc chữ hội ý, người cao lớn)
Câu trên đã miêu tả sinh động hình tượng người di cao lớn, chuộng võ. Họ Túc Thận 肃慎 thời cổ ghi trong Quát địa chí 括地志 là một chi của Đông di dời đến vùng đông bắc. Trong Sử kí chính nghĩa 史记正义 dẫn lời trong Quát địa chí 括地志 rằng:
Mạt Hạt quốc, cổ Túc Thận dã, tại Kinh đông bắc vạn lí dĩ hạ, đông cập bắc các để đại hải. ….. đa dũng lực, thiện xạ, cung trường tứ xích, như nỗ, thỉ dụng hộ, trường nhất xích bát thốn, thanh thạch vi thốc.
靺鞨国, 古肃慎也, 在京东北万里以下, 东及北各抵大海. ….. 多勇力, 善射, 弓长四尺, 如弩, 矢用楛, 长一尺八寸, 青石为镞.
(Nước Mạt Hạt xưa là Túc Thận, tại vùng đông bắc kinh thành vạn dặm trở xuống, phía đông và phía bắc đến biển lớn. ….. có sức mạnh, bắn giỏi, cung dài 4 xích, như cái nõ, tên làm bằng loại cây hộ, dài 1 xích 8 thốn, đầu mũi tên làm bằng đá xanh)
Trong Xuân Thu Cốc Lương truyện tự 春秋谷梁传序 có câu:
Tứ di giao xâm
四夷交侵
Lời sớ ghi rằng:
Vân giao xâm giả, vị giao tương xâm phạt dã
云交侵者, 谓交相侵伐也
(Nói “giao xâm” tức nói xâm phạt lẫn nhau)
Điều này nói rõ tộc Đông di là một dân tộc có truyền thống thượng võ thiện chiến.
Xi Vưu 蚩尤 là vị thủ lĩnh của tộc Đông di trong truyền thuyết (1), trong Dật Chu thư – Thường mạch giải 逸周书 - 尝麦解 ghi rằng:
Tích thiên chi sơ, đản tác nhị Hậu, nãi thiết kiến điển. Mệnh Xích Đế phân chính nhị khanh; mệnh Xi Vưu vu vũ Thiếu Hạo, dĩ lâm tứ phương.
昔天之初, 诞作二后, 乃设建典. 命赤帝分正二卿; 命蚩尤于宇少昊, 以临四方.
(Thuở ban sơ, khi có hai Hậu, liền định ra pháp điển, sai Xích Đế phân quản hai vị khanh, bảo Xi Vưu đến cư trú ở chỗ Thiếu Hạo để quản lí bốn phương)
“Nhị Hậu” 二后 ở đây tức Viêm Đế 炎帝 và Xi Vưu 蚩尤. Còn “Xi Vưu vu vũ Thiếu Hạo” tức bảo Xi Vưu đến cư trú ở chỗ Thiếu Hạo. Theo truyền thuyết, Xi vưu vô cùng dũng mãnh, thiện chiến. Trong Long ngư hà đồ 龙鱼河图 chép rằng:
Hoàng Đế nhiếp chính, hữu Xi Vưu huynh đệ bát thập nhất nhân, ….. uy chấn thiên hạ. (2)
黄帝摄政, 有蚩尤兄弟八十一人. ….. 威震天下.
(Khi Hoàng Đế nhiếp chính, có anh em Xi vưu 81 người. ….. uy chấn cả thiên hạ)
Xi vưu từng cùng với liên minh bộ lạc của Hoàng Đế đánh nhau ở cánh đồng Trác Lộc 涿鹿, đây có khả năng là trận chiến có quy mô lớn nhất lúc bấy giờ. Theo Sử kí – Ngũ Đế bản kỉ 史记 - 五帝本纪:
Hiên Viên chi thời, Thần Nông thị thế suy, chư hầu tương xâm phạt, bạo ngược bách tính, nhi Thần Nông thị phất năng chinh. Vu thị Hiên Viên nãi tập dụng can qua, dĩ chinh bất hưởng, chư hầu hàm lai tân tùng. Nhi Xi Vưu tối vi bạo, mạc năng phạt. …..Xi Vưu tác loạn, bất dụng Đế mệnh, vu thị Hoàng Đế nãi trưng sư chư hầu, dữ Xi Vưu chiến vu Trác Lộc chi dã, toại cầm sát Xi Vưu.
轩辕之时, 神农氏世衰, 诸侯相侵伐, 暴虐百姓, 而神农氏弗能征. 于是轩辕乃习用干戈, 以征不享, 诸侯咸来宾从. 而蚩尤最为暴, 莫能伐. ….. 蚩尤作乱, 不用帝命, 于是黄帝乃征师诸侯, 与蚩尤战于涿鹿之野, 遂擒杀蚩尤.
(Thời Hiên Viên, sự thống trị của Thần Nông dần suy yếu, chư hầu xâm phạt lẫn nhau, hoạ hại đến bách tính, nhưng Thần Nông không có cách nào chinh phạt. Vì thế Hiên Viên bèn dùng vũ lực chinh phạt những kẻ không giữ kỉ luật, triều bái Thần Nông, chư hầu đều thần phục. Riêng Xi Vưu là hung bạo nhất, không ai có thể chế ngự được. ….. Xi Vưu gây loạn, không tuân theo mệnh lệnh của Hoàng Đế, Hoàng Đế liền điều động quân đội chư hầu đánh nhau với Xi Vưu ở cánh đồng Trác Lộc, cuối cùng bắt và giết được Xi Vưu)
Xi Vưu cuối cùng bại binh bị giết, nhưng phẩm cách vũ dũng của Xi Vưu được hậu thế kính trọng. Sau khi Xi Vưu chết, thiên hạ lại nhiễu loạn không yên, Hoàng Đế bèn vẽ hình Xi Vưu để ra uy thiên hạ, thiên hạ đều cho rằng Xi Vưu không chết nên khắp nơi đều quy phục. Nước Tề có điển lễ tế tự 8 thần chủ, thần chủ thứ 3 chính là “Binh chủ, tế tự Xi Vưu” (3). Nơi đất cũ của nước Tề có nhiều di tích của Xi Vưu. Theo truyền thuyết trong khu vực Vận Thành 郓城 có mộ Xi Vưu, “cao 7 trượng, người dân thường cúng vào tháng 10. Có khí đỏ bay lên, như tấm lụa đỏ, người dân cho đó là cờ của Xi Vưu” (4). Trong vùng Cự Dã 巨野 có một chôn xương bả vai của Xi Vưu, cũng lớn bằng mộ Xi Vưu. “Tương truyền Hoàng Đế và Xi Vưu đánh nhau ở cánh đồng Trác Lộc, Hoàng Đế giết được Xi Vưu, thi thể ở các nơi khác nhau, cho nên biệt táng” (5).
Theo sự khảo chứng của Vương Hiến Đường 王献唐, tại huyện Trâu 邹 tỉnh Sơn Đông 山东hiện nay, vào thời Tây chu, Xuân Thu có nước Chu 邾, đó là hậu duệ của Xi Vưu (6). (còn tiếp)
CHÚ CỦA NGUYÊN TÁC
(1)- Xem Trung Quốc cổ đại đích truyền thuyết thời đại 中国古代的传说时代 của Từ Húc Sinh 徐旭生 , Văn Vật xuất bản xã, 1985, trang 48 – 54.
(2)- Thái bình ngự lãm 太平御览 quyển 79 dẫn Long ngư hà đồ 龙鱼河图
(3)- Sử kí – Phong thiện thư 史记 - 封禅书
(4) (5)- Sử kí – Ngũ Đế bản kỉ 史记 - 五帝本纪, Bùi Nhân 裴駰 Tập giải 集解 dẫn Hoàng lãm 皇览
(6)- Vương Hiến Đường 王献唐: Viêm Hoàng thị tộc văn hoá khảo 炎黄氏族文化考, Tề Lỗ thư xã 1985, trang 61- 68.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 12/8/2014
Nguyên tác
ĐÔNG DI DÂN TỘC ĐÍCH THƯỢNG VÕ TRUYỀN THỐNG
东夷民族的尚武传统
Trong quyển
THANH ĐỒNG ĐÍCH CHIẾN THẦN
青铜的战神
Tác giả: Đồng Tích Cương 仝晰纲
Thượng Hải - Học Lâm xuất bản xã, 1999
0 nhận xét:
Đăng nhận xét